Marieke en Esther

Schrijver Esther Wienese en fotograaf Marieke Odekerken wonen beiden in het Hoogkwartier en zijn actief in de werkgroep Communicatie van de buurt. Onbekend maakt onbemind, dus laten we ervoor zorgen dat oude en nieuwe bewoners van de wijk elkaar leren kennen, dachten ze. Hun samenwerking voor ‘De bewoners van Bredestraat 312’  – een portrettenserie met de statushouders van het GVA, de woonlocatie van deze groep –  was snel rond. ‘Dit wilden we echt doen vanuit ons hart.’

‘Met de portretten wilden we laten zien wie de mensen zijn, waarom ze zijn gekomen, wat daarachter zit. Door je in de ander te verdiepen, kun je diegene beter begrijpen.’ vertelt Marieke. ‘Als bewoners konden we een kijkje nemen in het nog lege GVA,’ vult Esther aan. ‘We maakten kennis met de begeleiding van VluchtelingenWerk en kregen informatie over hoe het allemaal in zijn werk gaat. Dat zorgde voor geruststelling bij bewoners die met vragen zaten.’

Handen en voeten

Begeleider Haso Korajlic van WMO Radar hielp mee om de interviews van de grond te krijgen. Hij bereidde de bewoners voor op de gesprekken, liet hen de website zien en regelde een tolk. Dat gaf de geïnterviewden de gelegenheid zich in hun eigen taal uit te drukken, zodat zij de juiste woorden en het juiste gevoel aan hun verhaal konden geven. De fotoshoots deed Marieke zonder tolk erbij: ‘Het was echt foto’s maken met handen en voeten. Maar het mooie was dat ik op die manier wel direct contact kon maken met de mensen. Hierdoor zijn het heel intieme foto’s geworden’.

Verhalen

‘De verhalen waren aangrijpend om te horen’, vertelt Esther, ‘maar er was ook veel herkenning: afscheid, rouw, hartzeer, heimwee en ontheemd zijn, het zijn universele emoties die we allemaal wel kennen. Dan realiseer je je weer: het zijn ook gewoon mensen.’

‘De een heeft meer veerkracht dan de ander. We merkten dat sommigen de situatie makkelijker accepteerden dan anderen. De onthutsing van ‘Wat is er gebeurd, ik had toch een heel leven daar?’ zorgde er bij sommige bewoners voor dat ze veel bezig zijn met nostalgie en wat meer tijd nodig hebben hun leven hier op te bouwen. Bij andere bewoners zagen we juist dat zij snel accepteerden dat het is zoals het is. Die overgave dat het leven gaat zoals het gaat vond ik bijzonder om te zien. Een van de mannen zei: ‘Ik zocht veiligheid en kwam hier. God heeft bedacht dat ik hier zou landen.’

‘Elke ontmoeting was een kado. Ieder persoon heeft zijn eigen verhaal. Wat ons vooral is opgevallen is dat alle bewoners die wij gesproken hebben harde werkers zijn en graag de overheid willen bedanken voor de opvang en zorgen. Verder vond ik ook de overgave aan het leven mooi en inspirerend. Het gaat zoals het gaat.’

Dit helpt dus

De verhalen hadden ook een merkbaar effect op hun buurtgenoten. Esther: ‘Een van de mooiste dingen tijdens dit project was dat ik tijdens een bijeenkomst van de Beheercommissie  live meemaakte wat de impact is van deze verhalen. Dat was vlak na het eerste interview met Ibrahem. Tijdens een bijeenkomst vertelde ik hierover. Het raakte me dat de andere bewoners er echt voor open stonden en het verhaal van de statushouders wilden horen. En dat ze bereid waren er anders naar te kijken. De statushouders portretteren  helpt dus, merkte ik.’

Terugblik

‘Wat ons betreft is de missie geslaagd. We geloven er allebei in dat verhalen vertellen helpt. Niet alleen voor de buurt en haar bewoners, maar ook voor de statushouders zelf. Het deed hun goed dat ze gezien en gehoord werden.’

‘We hebben ons heel welkom gevoeld tijdens het hele proces,’ vertelt Esther. ‘We werden hartelijk ontvangen. Een paar maanden geleden hebben alle statushouders zelfs gekookt voor de hele buurt, de gemeente en VluchtelingenWerk. Om iedereen te bedanken. Een mooie avond met lekker eten, muziek en samen dansen.’

Hoewel de interviewserie is afgerond, hebben Marieke en Esther nog regelmatig contact met de statushouders. Marieke: ‘Mijn fiets staat altijd tegen de muur van het GVA-gebouw. Altijd is er wel iemand aanwezig en maken we een praatje of zwaaien we naar elkaar. Het maakt het buurtje leuker.’ Esther: `Ik heb een aantal van hen gezien en gesproken toen ze kookten voor ons foodfestival Hoogkwartier Proeft. Heel leuk dat ze daar echt aan mee hebben gedaan. En Haso nodigde ons uit voor het Suikerfeest en het Offerfeest. Toen zijn we samen gegaan.‘

Wat willen jullie anderen meegeven?

‘Ik heb vaker met vluchtelingen gesproken,’ vertelt Marieke, ‘en ook na deze ervaring wil ik weer benadrukken dat het allemaal mensen zijn die je niet over een kam kunt scheren. Iedereen is anders, net zoals we dat in Nederland ook zijn. Ik geloof dat het een verrijking is van onze wereld als je openstaat voor anderen en voor het feit dat je er misschien wel eens anders over kunt denken dan je nu doet.’

Esther: ‘Ik denk dat het heel belangrijk is om er snel bij te zijn, snel te beginnen met begrip kweken voor dat mensen grond hebben om ontevreden te zijn. Ik hoop dat onze ervaring een sneeuwbaleffect heeft en meer wijken met statushouders er op deze manier mee omgaan. Ik ben blij dat we het op deze manier gedaan hebben met elkaar. Het was wel gek om het ook weer los te laten. Misschien dat we op volgend jaar nog eens gaan kijken hoe het met de mannen gaat.’